نشانههای بیماری لثه
بافت‌های نگهدارنده اطراف دندان می‌توانند به انواع مختلفی از بیماریها مبتلا شوند که همگی بر اثر عفونت باکتریایی لثه‌ها، استخوان و رباط‌هایی که دندان حمایت کرده و آنها را در داخل آرواره نگه می‌دارند، به وجود می‌آیند.
بیماری‌های بافت‌های نگهدارنده اطراف دندان معمولا بدون درد بوده و ممکن است پیشرفتی آهسته یا کاملا سریع داشته باشند.
بدون معاینه منظم دندان‌ها، ممکن است با آسیب شدید لثه‌ها و استخوان‌های آرواره، از بیماری بافت‌های نگهدارنده اطراف دندان‌های خود مطلع نباشید در این صورت از دست رفتن دندان غیرقابل اجتناب خواهد بود.
جرم‌های دندانی؛ مجرم درجه یک
بیماری‌های بافت‌های اطراف دندان بر اثر انواعی از باکتری‌های موجود در پلاک (لایه‌های چسبنده بی‌رنگی از باکتری‌ها که به طور مداوم روی دندان‌ها تشکیل می‌شود) به وجود می‌آید.
این باکتری‌ها سمومی از خود ترشح میکنند که لثه‌ها را تحریک کرده و منجر به از هم گسیختگی اتصال بافت‌های لثه به دندان‌ها می‌شود.
به مرور زمان این سموم می‌تواند بافت‌های لثه را از بین ببرد و با پیشرفت عفونت به ضایعات استخوانی منجر شود.
چنانچه پلاک روی دندان برداشته نشود، می‌تواند با مواد دیگر ترکیب شده و به رسوب سخت و متخلخلی به نام جرم یا «باره» تبدیل شود.
جرم روی سطح دندان و بالای خط لثه ممکن است در بیماری‌های بافت اطراف دندان دخالتی نداشته باشد، اما وجود جرم روی سطح ریشه دندان و زیر لثه‌ها، برداشتن پلاک و باکتری‌های جدید را دشوارتر می‌کند.
برخلاف این‌که پلاک را خود فرد نیز می‌تواند از سطح دندان بردارد، اما جرم یا باره دندان فقط توسط دندانپزشک یا بهداشت کار دندان برطرف می‌شود.
مراجعه به دندانپزشک؛ تنها راه تشخیص
دندانپزشک با ویزیت‌های دندانپزشکی منظم می‌تواند بیماری‌های بافت‌های اطراف دندان را در مراحل اولیه، قبل از صدمه دیدن غیرقابل برگشت استخوان‌ها و دندان‌ها تشخیص دهد.
این بیماریها پیشرونده بوده و ابتدا علائم ناراحت‌کننده‌ای ایجاد نمی‌کند تا در مورد وجود مشکل به شما هشدار دهد.
با این همه، درد در مراحل پیشرفته یا در بیماری‌های با پیشرفت سریع ممکن است رخ دهد بنابراین آنقدر صبر نکنید که دندان درد به سراغتان بیاید.
دندانپزشک در طول معاینات عمومی، لثه‌های شما را از نظر مشکلات بافت‌های اطراف دندان معاینه و با استفاده از وسیله‌ای به نام سوند پریودونتال، اتصال بافت لثه به دندان، عمق شیار بین لثه‌ها و دندان‌ها و عمق پلاک‌ها را اندازه‌گیری می‌کند. همچنین ممکن است برای بررسی تخریب استخوان نیاز به گرفتن عکس رادیوگرافی پیدا شود.
جرمگیری؛ قدم اول درمان
شیوه درمان بیماری‌های بافت اطراف دندان بستگی به نوع بیماری و پیشرفت آن دارد. علاوه بر برنامه درمانی، رعایت بهداشت روزانه دهان برای موفقیت هر نوع درمان بافت‌های اطراف دندان ضروری است.
نخستین قدم معمولا پاکسازی کامل است که شامل جرمگیری برای برداشتن پلاک‌ها و جرم زیر خط لثه است. در برخی موارد نیزممکن است جفت‌شدگی دندان‌ها احتیاج به تنظیم کردن داشته باشد.
همچنین برای کمک به کنترل رشد باکتری‌های زیر لثه که از خود سم تولید کرده و باعث التهاب بافت‌های اطراف دندان می‌شوند، استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها یا شستشو با مواد ضدعفونی‌کننده توصیه می‌شود.
در صورت پیدایش پلاک عمیق (بیش از چهار تا شش میلی‌متر) ممکن است به عمل جراحی فلاپ احتیاج شود، زیرا باقی‌ماندن پلاک‌ها زمینه را برای ایجاد عفونت و تخریب استخوان فراهم می‌کند.
در این تکنیک لثه را از روی استخوان بلند کرده و سپس در محلی جدید یا در وضعیتی جدید از نو بخیه می‌زنند تا تمیز نگه داشتن آن راحت باشد.
پیشگیری همیشه بهتر است
در صورت مراقبت مناسب و کافی، حفظ سلامت دندان‌ها و لثه‌ها برای یک عمر امکان‌پذیر است، بنابراین برای پیشگیری از ایجاد این بیماریها باید به نکات زیر توجه کرد:
ـ دندان‌ها را حداقل دو بار در روز مسواک بزنید. این کار پلاک دندان را برطرف می‌کند.
ـ مسواکی با پرزهای نرم و کیفیتی خوب انتخاب کنید. مسواک سایش پیدا کرده یا ریش ریش شده یا با پرزهای سخت می‌تواند به لثه‌ها صدمه بزند.
ـ اطمینان حاصل کنید که از محصولات مورد تایید دندانپزشکان استفاده می‌کنید تا ایمنی و اثر بخشی محصول تضمین شده باشد.
ـ از نخ دندان یا سایر تمیزکننده‌های بین دندانی برای کمک به زدودن پلاک از فضای بین دندان‌ها که مسواک دسترسی به آن ندارد، استفاده کنید. ژنژویت را غالبا می‌توان به طور موفقیت‌آمیزی با مسواک‌زدن منظم روزانه و تمیزکردن بین دندان‌ها برطرف کرد.
ـ خمیر دندان‌ها و دهان‌شویه‌های حاوی فلوراید برای کمک به پیشگیری دندان توصیه می‌شود. چنانچه در کنترل پلاک بالای خط لثه و ژنژویت احتیاج به کمک اضافی داشتید، دندانپزشک ممکن است علاوه بر روشی که به طور روزانه برای حفظ بهداشت دهان به کار می‌برید،استفاده از یک دهان شویه ضد میکروبی مورد تایید ADA را به عنوان روشی موثر توصیه کند.
ـ رژیم غذایی متعادلی برای سلامت عمومی بدن خود داشته باشید و از گروه‌های غذایی اصلی مانند نان‌ها، حبوبات و سایرغلات، میوه‌ها، سبزی‌ها، گوشت‌ها، گوشت پرنده‌ها، ماهی‌ها، شیر، پنیر و ماست استفاده کنید؛ این غذاها، پروتئین‌ها، کربوهیدرات‌ها، چربی‌ها، ویتامین‌ها، مواد معدنی و آب کافی مورد نیاز بدن را فراهم میکنند.
ـ طبق برنامه‌ای منظم به دندانپزشک مراجعه کنید، زیرا دندانپزشک و بهداشت کار دهان و دندان تکنیک‌های مناسبی برای مسواک‌زدن به شما نشان و پرسش‌های شما را پاسخ می‌دهند و برنامه مناسبی برای معاینات عمومی به شما توصیه میکنند.
نشانههای بارز بیماری لثه
شما با یادگیری علائم هشداردهنده می‌توانید در مبارزه علیه بیماری‌های بافت‌های نرم اطراف دندان به دندانپزشک و خودتان کمک کنید، بنابراین اگر هریک از علائم زیر را مشاهده کردید، فورا به دندانپزشک مراجعه کنید:
ـ لثه‌هایی که به آسانی خونریزی میکنند.
ـ لثه‌های قرمز، متورم و دردناک
ـ لثه‌هایی که از دندان‌ها عقب‌نشینی کرده‌اند.
ـ بیرون‌زدن چرک از بین دندان‌ها و لثه‌ها هنگام فشاردادن لثه‌ها
ـ بد بویی یا بدمزگی دائمی دهان
ـ فاصله افتادن یا لق‌شدن دندان‌های دائمی
ـ هر نوع تغییر در جفت‌شدن دندان‌های بالا و پایین هنگام گاز زدن
ـ هر نوع تغییر در نشستن دندان‌های مصنوعی روی لثه
با وجود این، ممکن است شما دچار بیماری بافت‌های اطراف دندان شوید و در عین حال هیچ‌یک از این علائم را نداشته باشید.
بیشتر مردم با وجود ابتلا به بیماری‌های بافت اطراف دندان، دردی احساس نمی‌کنند. به همین دلیل معاینه‌های عمومی منظم شامل بررسی امتحان بافت‌های اطراف دندان اهمیت دارد.
التهاب لثه؛ شایع‌ترین بیماری بافت اطراف دندان
شکل‌های مختلفی از بیماری‌های لثه‌ای و بافت‌های اطراف دندانی وجود دارد که شایع‌ترین آنها التهاب لثه و بافت‌های نگهدارنده اطراف دندان است. التهاب لثه (ژنژویت) اولین مرحله بیماری بافت‌های اطراف دندان بوده و قابل برگشت است.
با وجود این، در صورت عدم معالجه ممکن است به بیماری‌های وخیم‌تری منجر شود. پریودنتیت یا التهاب بافت‌های اطراف دندان نیز مراحل پیشرفته‌تر بیماری‌های اطراف دندان است.
در این حالت، لثه‌ها، استخوان و سایر ساختارهایی که از دندان‌ها محافظت میکنند، آسیب می‌بینند و ممکن است موجب شل‌شدگی و افتادن دندان‌ها شوند یا فرد بیمار احتیاج به کشیدن آن پیدا کند. در این مرحله برای پیشگیری از ضایعات دندانی به درمان‌های پیچیده‌تری احتیاج است.
اگر چه بیماری‌های اطراف دندان بر اثر پلاک ایجاد می‌شود، تعدادی از عوامل دیگر نیز می‌تواند احتمال خطر،شدت و سرعت پیشرفت این بیماریها را افزایش دهد؛ به عنوان مثال افرادی که تنباکو می‌کشند یا می‌جوند در مقایسه با افرادی که اصلا تنباکو مصرف نمی‌کنند، به احتمال بیشتر و با شدت بیشتری دچار بیماری‌های بافت اطراف دندان می‌شوند.
پل‌ها و نامرتبی دندان‌ها و پرشدگی‌های ناقص دندان نیز در انباشتگی پلاک و افزایش احتمال ایجاد بیماری‌های بافت اطراف دندان دخالت دارند.
عاداتی که در آن فشار زیادی به دندان‌ها وارد می‌آید، مانند دندان قروچه کردن یا ساییدگی دندان‌ها نیز ممکن است روند تخریب استخوان‌های حمایت‌کننده را تسریع بخشد.
در ضمن رژیم غذایی نامتعادل نیز ممکن است باعث افزایش شدت و سرعت پیشرفت بیماری‌های بافت اطراف دندان شود.
